copyright by struna
|
TEORIA ŻEGLOWANIA
Na stronie znajdziesz kilka podstawowych zagadnień z teorii żeglowania.
Kursy jachtu względem wiatru.
Jacht żaglowy może pływać we wszystkich kierunkach z wyjątkiem kursu pod wiatr w zakresie od kilkunastu do kilkudziesięciu stopni na danym halsie. Jeśli burta w którą trafia wiatr jest prawa, jacht płynie halsem prawym, jeśli lewa to płynie halsem lewym. Nazwy poszczególnych kursów są pokazane na rysunku powyżej.
Opanowanie w praktyce rozpoznawania pokazanych wyżej kursów jachtu względem wiatru ma niezwykle istotne znaczenie dla wykonywania manewrów podstawowych, ponieważ poprawne ich wykonanie odniesione jest w stosunku do określonego kursu.
-----------------------------------------------------
Poruszając się np na rowerze, nawet w dzień bezwietrzny, też odczuwamy na twarzy wiatr. Jest to wiatr własny, wywołany wyłącznie przez ruch. Jeśli jesteśmy na płynącym jachcie, to też powstaje wiatr własny, niezależnie od wiatru rzeczywistego, nie jesteśmy jednak w stanie odczuwać go oddzielnie, czujemy więc ich sumę. Jeśli płyniemy pod pewnym kątem do kierunku wiatru rzeczywistego, to będzie to suma geometryczna. Jeśli płyniemy zgodnie z nim, to będzie to suma algebraiczna. Zdarzy się to tylko na jednym kursie, fordewindzie.
Ten sumaryczny wiatr nazywamy wiatrem pozornym. Ponieważ taki wiatr odczuwamy, to nasze żagle też taki odbierają, więc muszą być ustawiane w stosunku do wiatru pozornego.
Wiatr pozorny w różnych kursach
Wr- wiatr rzeczywisty
Wp- wiatr pozorny
Ww- wiatr własny
---------------------------------------------------------
Pływalność i stateczność jachtu
Pływalność
Nim jacht zacznie poruszać się po wodzie, musi przede wszystkim na niej się utrzymać. Jak to się dzieje, że tak ciężki jacht unosi się na wodzie. Otóż w warunkach bezruchu kadłub jachtu podlega działaniu sił ciężkości i sił hydrostatycznych. Ciężar jachtu to suma wszystkich składowych części jachtu wraz z załogą. Sumę tą nazywamy siłą ciężkości P. Jest ona skierowana zawsze pionowo w dół i przyłożona w środku ciężkości Sc.
Z drugiej strony, na każdy zanurzony element kadłuba działa ciśnienie wody a jego wielkość zależna jest od wielkości zanurzenia kadłuba. Wypadkowa tych sił ciśnienia wody, skierowana jest przeciwnie do sił ciężkości i jest im równa co do wartości. Nazywamy ją siłą wyporu W a przyłożona jest w środku wyporu Sw. Warunkiem pływalności jachtu jest osiągana zawsze równowaga tych sił. Dodanie ciężaru powoduje większe zanurzenie się jachtu i odwrotnie. Jachty turystyczne pływają więc na zasadzie wyporu.
Stateczność
Jest to niezwykle ważna cecha jachtu, gdyż decyduje o naszym bezpieczeństwie w czasie pływania. Statecznością nazywamy zdolność jachtu do powracania z przechyłu do pierwotnego stanu, czyli łódka będzie stała pionowo. W ustępie o pływalności powiedzieliśmy, że w takim stanie środek ciężkości i środek wyporu leżą na jednej prostej w płaszczyźnie pionowej jachtu. Ponieważ nie są przesunięte wobec siebie, nie ma ramienia, nie ma więc momentu prostującego. O stateczności jachtu decyduje więc wzajemne położenie środka ciężkości i środka wyporu.
---------------------------------------------------------------------------------------------
Siły działające na jacht podczas żeglugi
Jacht porusza się w dwóch ośrodkach, w wodzie część zanurzona i w powietrzu część nawodna jachtu. Na część nawodną działa parcie wiatru natomiast w części podwodnej powstają siły hydrodynamiczne jako reakcja na siły działające głównie na żagiel. To na nich powstaje siła aerodynamiczna.
Ta siła powoduje przesuwanie się jachtu, ale kierunek tego ruchu jest wypadkową sił aero i hydrodynamicznych, czyli tych sił, jakie działają na część nawodną i podwodną jachtu. Widzimy na rysunku przyłożoną siłę aerodynamiczną F w środku ożaglowania oraz w podwodnej części kadłuba siłę bocznego oporu Rh, jako reakcja na siłę F, gdyż woda, na zasadzie reakcji stawia przesuwającemu się kadłubowi opór, który nazywamy oporem bocznym. Zastępczą siłę bocznego oporu, będącą sumą wszystkich sił, działających na cały kadłub, przykładamy w środku bocznego oporu. Jest ona równa co do wielkości sile powstałej na żaglu, lecz przeciwnie skierowana.
|
|
