Locja
Jest to dosyć obszerny dział wiedzy nautycznej (nautyki) opisujący wody żeglowne oraz wybrzeża z punktu widzenia bezpiecznej i sprawnej żeglugi. Dotyczy ona zarówno wód morskich jak i śródlądowych dróg żeglownych (czyli przeznaczonych do żeglugi), oraz ich otoczenia. Pomaga lub wręcz umożliwia przejście trudnych nawigacyjnie akwenów i szlaków, oraz opisuje miejsca docelowe żeglugi, jak porty wraz z ich otoczeniem oraz prowadzące do nich tory wodne.
Na śródlądziu locja zajmuje się następującymi zagadnieniami:
- Rzeki (budowa i regulacja);
- Jeziora;
- Szlaki żeglowne;
- Budowle wodne;
- Oznakowania dróg wodnych.
Pojęcia charakterystyczne dla rzeki
-
linia nurtu - linia ciągła łącząca miejsca najgłębsze (największa prędkość wody) w cieku.
-
długość rzeki - (kilometrowanie rzeki) - określa się wzdłuż linii nurtu rozpoczynając od ujścia (km 0) w górę rzeki aż do źródeł. Wyjątek stanowią duże rzeki żeglowne. Kilometrowanie tych rzek rozpoczyna się od początku żeglowności rzeki (km 0) i prowadzi się je w dwu kierunkach: do ujścia rzeki i do źródeł. W Polsce w ten sposób kilometruje się tylko dwie rzeki: Wisłę i Odrę.
-
rozwinięcie rzeki - jest to stosunek długości rzeki do linii prostej łączącej źródło z ujściem. Rozwinięcie jest małe, gdy rzeka prawie prostolinijną drogą zmierza do ujścia.
-
krętość rzeki - jest to stosunek długości rzeki do długości jej doliny. Rzeki prostolinijne mają małą krętość, rzeki meandrujące dużą.
-
koryto - jest to najniższa część dna doliny wyżłobiona przez rzekę, którą płynie woda przez większą część roku. Wyróżnia się również koryto tzw. małej wody, jest to ta część koryta, którą woda płynie stale.
-
taras zalewowy - jest to część doliny zalewana podczas wysokich stanów wód.
-
łożysko rzeki - jest to koryto łącznie z tarasami zalewowymi
Pojęcia charakterystyczne dla jezior
Warunki ekologiczne panujące w jeziorach są bardzo zróżnicowane, co związane jest z istnieniem charakterystycznych stref i warstw w obrębie jeziora. Wyróżniamy:
-
strefę litoralną – jest to strefa wody płytkiej, prześwietlonej do samego dna,litoral, zwłaszcza jego płytkie części, jest najbardziej zmienny ze środowisk jeziornych. Płytsza część litoralu podlega również bezpośrednim wpływom lądu.
-
strefę pelagiczną – strefa wody otwartej, niestykającej się ani z brzegami, ani z dnem zbiornika,
-
strefę profundalną – strefa wody głębokiej stykającej się z dnem i znajdującej się poza zasięgiem promieniowania słonecznego, w związku z dużym nagromadzeniem szczątków organicznych poddana wahaniom stężenia tlenu, a nawet okresowym i krótkotrwałych całkowitym deficytom tlenowym.
-
strefę denną (bental) – strefa obejmująca warstwę osadów i mułów wyściełających dno jeziora.
Kolor czarny z jednym lub kilkoma poziomymi czerwonymi pasami. Znak szczytowy w kształcie dwóch czarnych kul, jedna nad drugą.
----------------------------------------------
Bezpieczna woda - w systemie IALA znak ten stosuje się do wskazania, że woda wokoło jest żeglowna, w tym również do oznaczenia linii środka toru wodnego.
Znak jest w czerwono-białe pionowe pasy, znak szczytowy (jeśli jest użyty) to pojedyncza czerwona kula.
----------------------------------------------------
Oznakowanie specjalne - w systemie IALA określa rejon o specjalnym znaczeniu opisany w odpowiednich publikacjach nautycznych. Może to być np. strefa ćwiczeń wojskowych, rekreacyjna, nieczystego dna, rejon z podwodnymi kablami lub rurociągami itp.
Kolor żółty, kształty różne, znak szczytowy (jeśli jest zastosowany) w formie 'leżącego' krzyża.
------------------------------------------------------------------------
Jeziora możemy podzielić ze względu na żyzność na:
-
jeziora oligotroficzne - ubogie w substancje organiczne z powodu niedoboru soli mineralnych przy dużej ilości tlenu. Ze względu na małą zawartość soli mineralnych, glony są słabo rozwinięte, co przyczynia się do dużej przeźroczystości wody. Ze względu na małą ilość takich pierwiastków jak: azot, fosfor, dwutlenek węgla brak jest dobrze rozwiniętej roślinności. Przedstawicielem tego typu jezior są jeziora górskie (Morskie Oko, Czarny Staw)
- jeziora eutroficzne - bogate w substancje organiczne. Zawierają dużo soli mineralnych, dzięki czemu rozwój roślinności przebiega intensywnie. Widoczność w tego typu jeziorach waha się od metra do kilku metrów. Są to jeziora najczęściej penetrowane przez polskich nurków, dzięki powszechności występowania.
- jeziora dystroficzne - ubogie w substancje organiczne. Woda jest żółta lub brunatna o bardzo małej przeźroczystości i słabo natleniona, zawiera duże ilości związków humusowych (produkty rozkładu resztek roślinnych i zwierzęcych) które spływają do jeziora z jego otoczenia. Tego typu jeziora przekształcają się z czasem w torfowiska. Chodzi tu głównie o małe jeziorka leśne w których praktycznie się nie nurkuje ze względu na zbyt małą przeźroczystość wody.
